Czas zrekultywować wysypisko w Zapuście

Urząd Miasta i Gminy Ostroróg ogłosił przetarg na rekultywację nieczynnego wysypiska śmieci w Zapuście. Zrobił to po wielokrotnym odsuwania problemu na później, w sumie przez kilkanaście lat. Pieniądze będą wydawane z bólem serca, bo to znaczny i niewdzięczny wydatek.

Wysypisko śmieci w Zapuście otwarto w 1988 r. W finale jego działalności prawie 30 lat później odpady zajmowały trzy kwatery obejmujące 1,32 z 3,76 ha powierzchni wytyczonej w granicach istniejącego ogrodzenia. Wysokość pryzm odpadów sięgała do 5 metrów, a objętość złożonych odpadów szacowano na 33 tys. metrów sześciennych.

Wysypisko działało tradycyjnie, czyli bez wymaganych w XXI wieku uszczelnień powierzchni, systemu przechwytywania i gromadzenia odcieków, ani systemu odgazowania śmieci. Szczytem techniki było zastosowanie niewielkiej belownicy marki Avermann do prasowania plastików.

No i w końcu stało się: mocno wczorajsze standardy i rewolucyjne zmiany przepisów ochrony środowiska wymusiły likwidację składowiska. Pod koniec marca 2007 r. przestało przyjmować śmieci. Pozostałe 2,4 ha terenu, przygotowane pod przyszłe kwatery, pozostało niewykorzystane.

W lipcu 2007 r. starosta szamotulski wydał zgodę na zamknięcie składowiska. Odpady miały być wywiezione do grudnia tego samego roku. Powiat zarządził badania ewentualnego skażenia gruntu na terenie składowiska, które miały być wykonane od stycznia do maja 2008 r.

Dla gminy Ostroróg były to niechciane i niewdzięczne wydatki. Tylko część odpadów wywieziono w zakładanym terminie, a ich masa okazała się większa, niż szacowano. Urząd Miasta i Gminy skierował więc do marszałka województwa wielkopolskiego prośbę o zmianę decyzji starosty z lipca 2007 r. Chodziło o przedłużenie terminu zakończenia rekultywacji. W efekcie starosta szamotulski odsuwał termin dwukrotnie, w 2008 i 2011 r.

W styczniu 2019 r. marszałek województwa wydał zgodę na zamknięcie składowiska. Ostateczną. Określił wymagania i warunki. Były to niwelacja, uporządkowanie i ukształtowanie powierzchni składowiska w zapełnionych sektorach A, B i C, montaż trzech piezometrów (w otworach kontrolnych o głębokości 5 metrów, do monitoringu wód podziemnych), wykonanie reperu geodezyjnego (trwałego znaku określającego wysokość nad poziomem morza), rekultywacja przez zasypanie żyzną glebą o grubości 20 cm i „ukształtowanie zabudowy roślinnej”. I taki zakres ma najnowsze zamówienie UMiG Ostroróg.

Projekt rekultywacji na zlecenie gminy przygotowało w grudniu 2019 r. biuro Sweco Consulting Sp. z o.o. z Poznania. W 2018 r. szacowano, że w Zapuście wciąż pozostaje około 15 tys. metrów sześciennych odpadów. I one już tam pozostaną, przykryte warstwą ziemi, chyba że ich oględziny wykażą inną nagłą potrzebę.

Rekultywacja musi tak ukształtować powierzchnię śmietniska, żeby ograniczyć przesiąkanie wód opadowych do złoża odpadów. Warstwy stabilizacyjne i uszczelniające złoże odpadów mają również ograniczyć infiltrację wód opadowych i odcieki do głębszych warstw gruntu. Warstwę gleby, która przykryje odpady, zasiedlą rośliny dodatkowo chroniące przed ich szkodliwym wpływem składowiska, pochłaniające nadmiar wód opadowych, przyspieszające odparowanie i zmniejszenie spływu powierzchniowego wody.

Marszałkowski harmonogram z 2019 r. określający etapy rekultywacji jest w dużej części opóźniony o ponad rok. Gmina i tym razem nie paliła się do tematu. Prace niwelacyjne i porządkowe, przemieszczanie odpadów, kształtowanie bryły, wykonanie piezometrów, przykrycie powierzchni warstwą uszczelniającą, uformowanie skarp i rowu opaskowego miały nastąpić do 31 grudnia 2020 r. Wykonanie reperu, usypanie warstwy glebotwórczej i wprowadzanie niskiej roślinności – do 31 grudnia 2021 r., a nasadzenia traw, krzewów i 576 drzew – do 31 grudnia 2022 r. Teraz gmina chce zlecić ich wykonanie w ciągu 12 miesięcy, licząc od dnia podpisania umowy. Termin składania ofert minie 23 sierpnia 2021 r.

Na koniec uspokajamy mieszkańców gminy. Podczas rekultywacji Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów będzie działać normalnie. Znajduje się w innej części ogrodzonego terenu dawnego wysypiska. Zauważalną konsekwencją będzie natomiast wzmożony ruch ciężarówek na szosie Ostroróg – Zapust.

RB