83. rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego
Osiemdziesiąt trzy lata temu, 27 września 1939 roku, została powołana Służba Zwycięstwu Polski. W listopadzie tego samego roku została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, a w lutym 1942 roku – w Armię Krajową. We wtorek, 27 września, przed pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu członkowie szamotulskiego koła WSPAK brali udział w uroczystościach upamiętniających tę rocznicę.
Początkiem tegorocznych obchodów upamiętniających powstanie Polskiego Państwa Podziemnego była msza święta w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela przy ul. Fredry. Po niej poczty sztandarowe i delegacje przeszły w stronę zbiegu ul. Wieniawskiego i alei Niepodległości, przed pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Na miejscu zgromadziło się wiele osób na czele z zasłużonymi kombatantami z AK i innych organizacji walczących w podziemiu podczas II wojny światowej. Wśród nich byli m.in. płk Jan Górski oraz kpt. Maria Krzyżańska, którzy w poprzednich latach spotykali się z młodzieżą nalężącą do szamotulskiego koła WSPAK.
Część oficjalna rozpoczęła się podniesieniem flagi i odegraniem hymnu. Następnie do zgromadzonych gości przemówił marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak oraz naczelnik Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu dr Rafał Kościański. Po modlitwie za poległych i pomordowanych w obozach koncentracyjnych, odczytany został Apel Pamięci. Salwą honorową oddano hołd wszystkim bohaterom Polskiego Państwa Podziemnego. Na zakończenie uroczystości pod pomnikiem przedstawiciele polskiego parlamentu, władz regionalnych i lokalnych, politycy oraz delegacje różnych środowisk i stowarzyszeń złożyli wieńce i kwiaty.
Muzeum – Zamek Górków i szamotulskie koło WSPAK reprezentowali uczniowie Zespołu Szkół nr 2 w Szamotułach, prezes koła Dominik Dodolski, wiceprezesi Justyna Nazim i Jakub Szarata wraz z opiekunem koła Piotrem Gotowym.
W tym roku podczas uroczystości z okazji 83. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego wspominaliśmy postać Ireny Bobowskiej. Bohaterka sprzed lat urodziła się 3 września 1920 roku w Poznaniu. W wieku dwóch lat przeszła chorobę Heinego-Medina, w następstwie której poruszała się na wózku inwalidzkim. Pomimo przeciwności losu była osobą niezwykle aktywną i pogodną, bezgranicznie zaangażowaną w konspiracyjną służbę Ojczyźnie, dla której bez wahania oddała własne życie. W 1939 roku, jako 19-latka wstąpiła do Poznańskiej Organizacji Zbrojnej, która następnie zmieniła nazwę na Wojskową Organizacje Ziem Zachodnich. Jej organem prasowym stała się tworzona z inicjatywy Bobowskiej od października 1939 roku podziemna gazetka „Pobudka“. Bobowska została zaprzysiężona w lutym 1940 roku i otrzymała pseudonim konspiracyjny „Wydra“. Zajmowała się redagowaniem gazetki, jej powielaniem oraz kolportażem. Materiały do tekstów pochodziły z nasłuchu radiowego zagranicznych stacji. Niestety, wiosną 1940 roku działalność gazetki została zdekonspirowana przez gestapo. 20 czerwca 1940 roku aresztowano działaczy „Pobudki”. Irenę osadzono najpierw w Domu Żołnierza – siedzibie gestapo, potem w Forcie VII – obozie przejściowym gestapo, a następnie w więzieniu we Wronkach, gdzie panowały wyjątkowo trudne warunki. 22 kwietnia 1941 roku przewieziono ją do więzienia w Berlinie-Moabicie. Ten trudny czas nie złamał ducha Ireny. Sposobem na przetrwanie okazała się m.in. ucieczka w świat poezji. 12 sierpnia 1942 roku odbyła się rozprawa przeciwko Irenie Bobowskiej i jej współpracownikom z redakcji „Pobudki“. Wyrok wykonano 26 września 1942 roku w więzieniu Berlin-Plotzensee przez zgilotynowanie. Irena w chwili śmierci miała zaledwie 22 lata. Umarła wierna swoim przekonaniom i wartościom, z nadzieją, że jeszcze nadejdzie lepszy i spokojny czas. Zostawiła przepiękne i wzruszające wiersze, które dawały innym siłę i otuchę.
Piotr Gotowy
FOTO: Szamotulska koła WSPAK uczestniczyła w obchodach upamiętniających powstanie Polskiego Państwa Podziemnego