Zmartwychwstanie Pańskie (Pascha). Szamotuły – Polska – Ukraina

Parafia pw. Świętego Biskupa Stanisława i Matki Bożej Pocieszenia w Szamotułach zorganizowała  dla „Naszych Sióstr i Braci z Ukrainy poświęcenie pokarmów” (tekst oficjalnego zaproszenia). Uroczystości poświęcenia ukraińskiej święconki miała miejsce w minioną sobotę na Placu Maryjnym znajdującym się obok szamotulskiej bazyliki.

Blisko 32 miliony mieszkańców Ukrainy należy do kościoła prawosławnego podzielonego na Patriarchat Moskiewski i Patriarchat Kijowski. Dzisiaj, z wiadomych względów, misja religijna Patriarchatu Moskiewskiego w Ukrainie zdaje się dobiegać końca. Potwierdzają to nasi goście z Ukrainy, których spotkaliśmy na Placu Maryjnym przed szamotulską bazyliką.

Prawosławna Wielkanoc (Vielikidień) w tym roku zaczęła się w czwartek 21 kwietnia. W tradycji prawosławnej Wielki Czwartek nazywany jest Czystym Czwartkiem, bowiem jest to dzień rytualnej kąpieli i przedświątecznego sprzątania. W wielu ukraińskich domach praktykuje się też przemycie twarzy wodą, w której przez noc moczył się przedmiot wykonany ze srebra. Piecze się drożdżową babkę (paskę) i zapala rytualną lampkę przed ikoną Chrystusa Zbawiciela.

W Wielki Piątek w kościołach prawosławnych nie odprawia się mszy, podobnie zresztą jak w kościołach katolickich. W Wielki Piątek cerkwie prawosławne otwierają się dla wiernych dopiero wieczorem. Podczas wieczornych modlitw (nieszporów) wierni adorują płaszczenicę, czyli płótno z wyobrażeniem zmarłego Chrystusa. Tak na marginesie. Piękna ukraińska płaszczenica eksponowana jest na wystawie stałej w szamotulskim muzeum.

W sobotę lub w niedzielę rano wierni prawosławni święcą pokarmy. W koszyczkach ze święconką znajdują się z reguły jajka, pieczywo, babka (paska lub bakaliowy kulicz), korzeń chrzanu, ocet, wędliny, mięso i uwielbiane przez dzieci słodkie zefirki. Podczas święcenia pokarmów wielkanocnych na Placu Maryjnym w Szamotułach w wielu koszyczkach paliły się świece wetknięte w paskę lub kulicz.

Zmartwychwstanie Pańskie rozpoczyna się w prawosławiu późnym wieczorem i trwa przez całą niedzielę. Momentem kulminacyjnym paschalnych uroczystości jest procesja ze świecami, ikonami, chorągwiami, szarfami i naprestolnymi krzyżami (także w zbiorach muzeum). Tak o wielkanocnym pochodzie wokół cerkwi prawosławnej napisał prof. Henryk Paprocki: „Pochód trzykrotnie obchodzi cerkiew, po czym kapłan trzykrotnie uderza krzyżem naprestolnym w jej zamknięte drzwi, co symbolizuje otwarcie Grobu Pańskiego”. Xristos voskres iz mertvyh.

WAG.

W sobotnie południe przed bazyliką zebrało się sporo grono szamotulskich Ukraińców. Pokarmy święcił ks. Mateusz Kaźmierczak

Na zdjęciu u góry: W koszyczkach ze święconką znajdują się z reguły jajka, pieczywo, babka (paska lub bakaliowy kulicz), korzeń chrzanu, ocet i wędliny